​

Giới thiệu 

Việt Nam đã và đang trở thành một trong những trung tâm sản xuất và vận chuyển hàng đầu châu Á. Với bờ biển dài hơn 3.200 km và vị trí đắc địa trên các tuyến đường thương mại toàn cầu, Việt Nam đã đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng cảng biển hiện đại.

1. Vị Trí Chiến Lược Và Vai Trò Của Hệ Thống Cảng Biển Việt Nam

1.1. Tầm quan trọng của việc chọn đúng cảng biển 

Ngày nay, việc lựa chọn đúng cảng ở Việt Nam không chỉ đơn thuần là sự tiện lợi, mà còn là một quyết định kinh doanh chiến lược, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vận chuyển, tốc độ giao hàng và hiệu quả chuỗi cung ứng.

• Đối với các nhà sản xuất, xuất khẩu và nhập khẩu, việc chọn cảng có thể quyết định liệu hàng hóa có đến đúng thời gian, với chi phí hợp lý và ít rủi ro nhất hay không.
• Một công ty vận chuyển hàng điện tử từ miền Bắc có thể tiết kiệm hàng ngàn đô la bằng cách sử dụng các bến nước sâu ở Hải Phòng thay vì chuyển qua các cảng miền Nam.
• Tương tự, một nhà xuất khẩu tại TP. Hồ Chí Minh có thể rút ngắn thời gian vận chuyển và tránh tắc nghẽn bằng cách chuyển hàng đến Cái Mép - Thị Vải.

>> Nâng cao hiệu quả Logistics gom hàng LCL Trung Quốc cho dệt may Việt Nam​

1.2. Tổng quan cảng biển Việt Nam năm 2025 

Hệ thống cảng biển của Việt Nam rất lớn và đang phát triển nhanh chóng. Theo quy hoạch chính thức của Bộ Giao thông Vận tải, cả nước có từ 286 đến 296 bến cảng và cảng, bao gồm các bến tổng hợp, bến chuyên dụng cho dầu, than và các bến container hiện đại.

• Năm 2024, Việt Nam đã xử lý gần 700 triệu tấn hàng hóa, trong đó có gần 30 triệu TEU hàng container. Điều này đưa Việt Nam vào cùng nhóm với các đối thủ toàn cầu như Thái Lan và Malaysia.
• Ba cảng của Việt Nam, bao gồm  cảng biển Sài Gòn (TP. Hồ Chí Minh), Hải Phòng và Cái Mép - Thị Vải—đã lọt vào danh sách 50 cảng container hàng đầu thế giới, khẳng định vai trò là một ngôi sao đang lên trong ngành vận tải biển quốc tế.

• Quy hoạch tổng thể cảng biển đến năm 2030 của chính phủ đặt mục tiêu nâng công suất lên 1.5 tỷ tấn mỗi năm, với khoản đầu tư gần 13 tỷ USD vào việc nạo vét, phát triển cảng xanh và kết nối hậu phương thông minh hơn.

2. Phân Tích Vai Trò Của Các Cụm Cảng Biển Việt Nam Theo Khu Vực 

Hệ thống cảng biển của Việt Nam được chia thành ba cụm chính, mỗi cụm đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các hoạt động kinh tế của từng khu vực.

2.1. Cảng biển miền Bắc

Cảng Hải Phòng / Lạch Huyện

• Hải Phòng là cảng lớn nhất ở miền Bắc Việt Nam và là cửa ngõ chính cho hàng xuất khẩu từ Hà Nội và các khu công nghiệp lân cận.
• Cơ sở vật chất tại đây bao gồm bến nước sâu Lạch Huyện, cho phép các tàu container siêu lớn (ULCS) cập bến trực tiếp. Điều này giúp giảm sự phụ thuộc vào việc chuyển tải qua Singapore hoặc Hồng Kông, tiết kiệm cả thời gian và chi phí.
• Các mặt hàng chính đi qua cảng này là điện tử, dệt may và máy móc hạng nặng. Với kết nối trực tiếp đến châu Âu và châu Á, đây là lựa chọn hàng đầu cho các công ty ở Bắc Ninh và Hải Dương, nơi có các nhà máy lớn của Samsung, Canon và các nhà sản xuất toàn cầu khác.

Quảng Ninh (Cảng Cái Lân)

• Nằm gần biên giới Trung Quốc, cảng Cái Lân là một cảng nước sâu chuyên về than, hàng rời và thương mại xuyên biên giới với miền Nam Trung Quốc.
• Mặc dù không sánh được với Hải Phòng về khối lượng container, vị trí chiến lược của nó làm cho cảng này trở nên quan trọng đối với các ngành công nghiệp liên quan đến nguyên liệu thô và thương mại khu vực.

2.2. Cảng biển miền Trung

Cảng Đà Nẵng

• Đà Nẵng là cảng quốc tế chính ở miền Trung và là một trung tâm quan trọng trên Hành lang Kinh tế Đông - Tây (EWEC), kết nối Lào, Thái Lan và Myanmar với Biển Đông.
• Điều này làm cho cảng trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho các công ty vận chuyển hàng hóa trên khắp Đông Dương.
• Là một trung tâm trung chuyển, Đà Nẵng xử lý cả hàng nhập khẩu cho các tỉnh miền Trung và hàng xuất khẩu nông sản, thủy sản.

Cảng Quy Nhơn & Vũng Áng

• Đây là những cảng nhỏ hơn nhưng đóng vai trò chuyên biệt.
• Cảng Quy Nhơn kết nối cà phê và nông sản xuất khẩu của Tây Nguyên với thị trường toàn cầu.
• Cảng Vũng Áng hỗ trợ hàng hóa khai thác mỏ và công nghiệp, với các liên kết ngày càng tăng với Lào.

2.3. Cảng biển miền Nam

Cụm cảng Sài Gòn (Cát Lái & Tân Cảng)

• Đây là trung tâm container bận rộn nhất Việt Nam, xử lý phần lớn hàng xuất nhập khẩu.
• Bến Cát Lái, đặc biệt, nổi tiếng với sản lượng hàng hóa khổng lồ.
• Tuy nhiên, tình trạng tắc nghẽn và hạn chế về diện tích thường gây ra sự chậm trễ và chi phí vận tải nội địa cao hơn.

Cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải

• Nằm ở Bà Rịa - Vũng Tàu, Cái Mép là một cảng nước sâu được thiết kế để vận chuyển hàng hóa quốc tế trực tiếp.
• Cảng có thể tiếp nhận tàu trọng tải lên đến 200.000 DWT, là một trong số ít cảng ở Đông Nam Á có khả năng tiếp nhận tàu container siêu lớn.
• Đối với các nhà xuất khẩu ở miền Nam, điều này có nghĩa là bỏ qua khâu trung chuyển ở Singapore, giúp giảm cả thời gian và chi phí.

3. Chọn Cảng Biển Đúng và Tiết Kiệm Chi Phí 

Lựa chọn cảng không chỉ là vấn đề địa lý mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vận chuyển, tốc độ giao hàng và độ tin cậy của chuỗi cung ứng.

3.1. Nhà sản xuất ở miền Bắc so với miền Nam

• Đối với các nhà máy sản xuất ở Hà Nội, sẽ có 2 lựa chọn: 
• Vận chuyển qua Hải Phòng / Lạch Huyện, cung cấp các tuyến trực tiếp đến châu Á và châu Âu.

• Hoặc chuyển hàng vào Nam đến Sài Gòn/Cái Mép, đôi khi có thể có kết nối toàn cầu tốt hơn, nhưng lại thêm chi phí vận chuyển nội địa hơn 1.000 đô la mỗi container và mất thêm 2-3 ngày trung chuyển.
• Kinh nghiệm ở đây là khoảng cách gần rất quan trọng. Đối với các nhà máy ở miền Bắc, Hải Phòng giúp tiết kiệm thời gian và giảm vận chuyển nội địa không cần thiết. Đối với các nhà xuất khẩu miền Nam, Cái Mép giúp tránh chi phí trung chuyển tốn kém qua Singapore.

3.2. Chi phí tắc nghẽn tại cảng Sài Gòn

• Cát Lái là bến container bận rộn nhất Việt Nam, nhưng thường xuyên bị tắc nghẽn.
• Hàng dài xe tải, tắc nghẽn hải quan và không gian bãi hạn chế có thể làm chậm trễ các chuyến hàng 24-48 giờ.
• Việc chuyển sang Cái Mép có thể quãng đường vận chuyển nội địa từ TP. Hồ Chí Minh dài hơn một chút, nhưng các chuyến tàu thẳng đến châu Âu và Mỹ thường mang lại chi phí vận chuyển tổng thể thấp hơn và thời gian giao hàng nhanh hơn.

3.3. Tối ưu hóa giữa LCL và FCL

Hàng lẻ (LCL):

• Các lô hàng nhỏ hơn sẽ hưởng lợi từ các cảng có chuyến tàu trực tiếp như Cái Mép hoặc Hải Phòng, vì chúng giảm thiểu số lần xử lý, giảm nguy cơ hư hỏng và phí trung chuyển.

Hàng nguyên container (FCL)

• Các nhà xuất khẩu có khối lượng lớn có thể tiết kiệm chi phí đáng kể bằng cách gom hàng qua các cảng quốc tế trực tiếp, ngay cả khi chi phí vận tải nội địa có cao hơn một chút.

Cảng Hàng Hóa Trung Chuyển và Cảng Hàng Hóa đi Trực tiếp 

• Trước đây, Việt Nam phụ thuộc vào Singapore và Hồng Kông để trung chuyển hàng hóa. Tuy nhiên, các chuyến tàu trực tiếp từ Cái Mép đến Los Angeles, Rotterdam và Hamburg hiện nay đã bỏ qua các trung tâm này.
• Kết quả là: thời gian vận chuyển giảm 5-7 ngày và chi phí mỗi container có thể giảm từ 300-500 đô la. 

👉 Tóm lại, việc chọn đúng cảng lại là một yếu tố thay đổi cuộc chơi, giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh

4. Chức năng chính của các cảng trọng điểm Việt Nam

​

5. Việt Nam và những phát triển mới của cảng biển 

Việt Nam không ngừng phát triển và hoàn thiện hệ thống cảng biển của mình. Quy hoạch tổng thể cảng biển đến năm 2030 của chính phủ đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng.

5.1. Mở rộng công suất và đầu tư

• Mục tiêu tăng công suất xử lý hàng hóa lên 1.25–1.5 tỷ tấn hàng năm.
• Phân bổ 12.8–13.7 tỷ USD để hiện đại hóa cảng biển.

5.2. Cảng Xanh và Cảng thông minh

• Đẩy mạnh phát triển bền vững thông qua nạo vét thân thiện với môi trường và điện khí hóa.
• Giới thiệu các hệ thống kỹ thuật số, bến cảng tự động và logistics ứng dụng AI.

5.3. Nâng cấp cơ sở hạ tầng

• Các bến container thông minh mới tại Hải Phòng với cần cẩu tự động.
• Mở rộng cơ sở vật chất tại Cái Mép - Thị Vải, thu hút các liên minh vận tải lớn.
• Nâng cấp bến cảng ở Bà Rịa - Vũng Tàu, có khả năng tiếp nhận các tàu lớn hơn.

Những cải tiến này giúp Việt Nam giảm sự phụ thuộc vào các trung tâm trung chuyển nước ngoài và định vị mình là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Singapore, Hồng Kông và Port Klang (Malaysia).

6.Giải pháp tối ưu hóa của VICO Logistics 

Việc hợp tác với một nhà cung cấp logistics giàu kinh nghiệm sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra lựa chọn cảng biển phù hợp với cả nhu cầu thương mại và thực tế hoạt động.

6.1. Mô hình chi phí và lập kế hoạch tuyến đường

Bằng cách so sánh tổng chi phí (vận tải nội địa, phí cảng, cước biển), các nhà cung cấp logistics sẽ xác định tuyến đường thực sự rẻ nhất, chứ không chỉ là tuyến gần nhất.

6.2. Đàm phán với hãng vận tải

Với mối quan hệ tốt với các hãng tàu, các nhà cung cấp logistics có thể đảm bảo chỗ và mức giá tốt hơn tại các cảng chiến lược.

6.3. Chuyên môn về hải quan

Hiểu rõ cảng nào có thủ tục thông quan nhanh hơn và loại hàng hóa nào phải chịu sự kiểm tra gắt gao sẽ giúp giảm thiểu sự chậm trễ.

6.4. Tích hợp từ đầu đến cuối

Các đối tác logistics sẽ đồng bộ hóa việc lựa chọn cảng với lịch trình của nhà máy, kho bãi và thời gian giao hàng cho khách hàng.

Kết Luận

Hệ thống cảng biển của Việt Nam đang mở rộng nhanh chóng với các khoản đầu tư chiến lược nhằm nâng cao năng lực và kết nối. Bằng cách chọn

cảng biển phù hợp nhất—cho dù đó là cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, trung tâm công nghiệp Hải Phòng, hay cửa ngõ miền Trung Đà Nẵng—các chủ hàng có thể tối ưu hóa chi phí vận tải và nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng của mình.

Đọc thêm các bài viết khác của chúng tôi    

Giải Pháp Vận Chuyển Hạt Nhựa PVC Resin Từ Việt Nam Sang Campuchia: Quy Trình, Chứng Từ Và Lưu Ý Quan Trọng​
​Báo Giá Vận Chuyển Hàng Đi Campuchia: Hướng Dẫn Chi Tiết Để Tối Ưu Chi Phí Vận Chuyển

Hướng dẫn chi tiết từ A đến Z: Cách chọn kho bãi phù hợp tại Việt Nam để tối ưu hóa chuỗi cung ứng​

--------------------------

VICO Logistics  – Your Indochina Expert 

Premium member of Eurocham, JCtrans, VICOFA, VITAS... associations  

Owned offices: Hong Kong (headquarters), China (Shenzhen, Shanghai), Vietnam (Ho Chi Minh, Da Nang, Hai Phong).   

Youtube - Linkedin   - Fanpage ​

Follow us for more valuable information   

Book now: https://vico.com.hk/#quotation  

Contact us: ​​

​